Làng Định Yên thuộc tỉnh Đồng Tháp, nằm trong lòng của vùng sông nước miền Tây Việt Nam nổi tiếng với nghề dệt chiếu truyền thống. Ở làng Định Yên, ngôi làng từng có tên gọi là “chợ ma” làng Định Yên. Sức sống ngôi làng, linh hồn của ngôi làng chủ yếu đến từ công đoạn nhuộm sợi và dệt chiếu, tạo nên những sản phẩm đẹp mắt và mang tính nghệ thuật cao.
Với một lịch sử lâu đời và những câu chuyện đáng ngưỡng mộ, làng Định Yên đã trở thành biểu tượng văn hóa và kinh tế của vùng đất này.
Bước lịch sử và sự phát triển nghề dệt chiếu
Những dòng họ lâu đời ở làng Định Yên cho biết, từ lâu ông bà họ đã di cư từ đồng bằng ven biển Thái Bình, Nam Định vào phương nam để lập nghiệp. Họ đã mang theo nghề dệt chiếu truyền thống của ông cha để làm kế sinh nhai. Vùng đất Định Yên có nhiều bãi bồi phù sa ven sông, tạo điều kiện thuận lợi cho cây bố và cây lác (nguyên liệu chính cho nghề dệt chiếu) phát triển.
Nghề dệt chiếu làng Định Yên có từ khá lâu đời từ gốc Bắc – Ảnh: Internet
Nhờ vào nghề dệt chiếu, làng Định Yên đã sớm phát triển và trở thành một vùng dệt chiếu nổi tiếng từ những năm 1910. Sản phẩm chiếu lác Định Yên đa dạng với nhiều chủng loại, mẫu mã và kích thước khác nhau. Có chiếu bông vuông hình con cờ, chiếu bông động phòng hoa chúc, chiếu hoa văn, chiếu vẩy ốc, chiếu cổ và nhiều loại khác với những thiết kế họa tiết đa dạng, mẫu mã ấn tượng. Những sản phẩm này được cung ứng cho khắp các tỉnh, thành phố trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long.
Trải qua nốt thăng trầm ngành dệt chiếu
Vào những năm 80 của thế kỷ trước, nghề dệt chiếu ở làng Định Yên trở nên rất thịnh hành. Số lượng công nhân làm việc trong ngành này lên đến gần 1.000 người, và có khi phải làm việc cả ban đêm để đáp ứng nhu cầu. Sản phẩm của làng Định Yên được bán không chỉ trên toàn quốc mà còn xuất khẩu sang nhiều nước Đông Âu, Liên Xô trước đây, Thái Lan, Campuchia và nhiều nước khác.
Sự phát triển vượt bậc công nghệ máy móc khiến cho nghề bị điêu đứng – Ảnh: Internet
Tuy nhiên, như mọi ngành nghề khác, nghề dệt chiếu ở Định Yên cũng gặp phải những biến động. Với sự xuất hiện của công nghệ mới, sự phát triển nhanh chóng vượt bậc máy móc công nghệ và các phương tiện vận chuyển tiện lợi hơn, việc cung ứng sản phẩm trở nên đơn giản, tiết kiệm thời gian mà lại hiệu quả làm cho nghề này không còn thịnh hành như trước. Tuy nhiên, nhờ vào sự quan tâm và chăm sóc của chính quyền và cộng đồng, làng Định Yên đã tìm được hướng đi mới để duy trì và phát triển nghề dệt chiếu của mình.
Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia
Vào năm 2013, nghề dệt chiếu Định Yên đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Đây là một sự thừa nhận vô cùng quan trọng và có ý nghĩa đối với làng Định Yên. Cả làng nghề mỗi năm dệt được từ 900.000 đến một triệu chiếc chiếu. Một số hộ đã đầu tư máy móc vào quy trình sản xuất, nhưng vẫn còn nhiều hộ duy trì cách dệt thủ công truyền thống.
Nghề dệt chiếu làng Định Yên công nhận di sản văn hóa quốc gia – Ảnh: Internet
Dệt chiếu là một công việc đòi hỏi sự tận tụy và tỉ mỉ. Để có một chiếc chiếu thành phẩm, người thợ phải trải qua nhiều công đoạn. Trước tiên, họ phải chọn sợi lác và nấu nước nhuộm từ các phẩm màu khác nhau. Sau đó, sợi lác được nhuộm theo từng bó sao cho vừa đủ thấm màu, không quá đậm. Sau khi nhuộm màu xong, sợi lác được phơi nắng vài giờ để khô trước khi đưa vào quá trình dệt.
Giữ gìn và phát triển giá trị làng nghề
Ngày nay, giao thông thuận tiện và sự phát triển của các kênh thương mại đã giúp làng Định Yên cung ứng chiếu ra thị trường một cách ổn định, nhanh chóng và tiện lợi hơn. Chiếu Định Yên đã được đăng ký thương hiệu, có bao bì và quy trình sản xuất khoa học, được bán ở nhiều hệ thống siêu thị và cửa hàng trên toàn quốc. Nghề dệt chiếu không chỉ mang đậm dấu ấn văn hóa của vùng đất mà còn giúp tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn lao động và phát triển kinh tế ổn định cho nhiều hộ dân.
Làng Định Yên là một điểm đến không thể bỏ qua cho những ai muốn tìm hiểu về nghề dệt chiếu truyền thống Việt Nam. Với lịch sử lâu đời, các sản phẩm đẹp mắt và quy trình sản xuất khoa học, làng này đã góp phần làm nên nét đặc trưng văn hóa và phát triển kinh tế cho vùng đất Định Yên.
Nguồn: Theo Báo Nhân dân
Bài viết tham khảo:
